مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو از تدوین سند جامع ایمنی غذا و تعریف نهاد ملی ایمنی غذا برای کنترل سلامت مواد غذایی از مزرعه تا سفره خبر داد.

به گزارش ایسنا، دکتر مفید در نشست خبری امروز سازمان غذا و دارو اظهار کرد: بعد از تغییراتی که در بخش تامین سلامت مواد غذایی در دنیا ایجاد شد، رویکرد در این حوزه به سمت تضمین سلامت خوراک از مزرعه تا سفره حرکت کرد. این رویکرد دیگر شامل تمرکز مطلق در نظارت بر سلامت مواد غذایی در کارخانه نمی‌شود. به همین منظور برنامه سند جامع ایمنی غذا با یک فوریت در سازمان غذا و دارو تدوین شد و قرار است در کنار آن نهاد اجرا کننده این سند یعنی نهاد ملی ایمنی غذا تعریف شود.
وی افزود: این نهاد سیاستگذاری، کنترل‌های در چهارچوب و ساختاری را در این حوزه انجام می‌دهد. در این حالت می‌توان مدعی بود که ایمنی غذا به صورت کامل تضمین می‌شود.
مدیرکل امور فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو با اشاره به برنامه این سازمان برای کنترل فرآورده‌های غذایی در سطح عرضه و همچنین ساماندهی محصولات معدود خوراکی وارداتی ادامه داد: محوریت سند ایمنی غذا پایش این محصولات از مزرعه تا سفره است. در این سند شاخص‌های مورد ارزیابی موارد قانونی و همچنین افراد ناظر بیان خواهد شد و امیدواریم تا روز جهانی غذا از آن رونمایی شود. در این حوزه وزارتخانه‌های مختلفی درگیر هستند، اما تا کنون نهادی که به صورت متمرکز تمام سیاستگذاری‌های لازم را انجام دهد، نداشتیم. قرار است این نهاد بر مبنای سند جامع ایمنی غذا ایجاد شود.
برنامه‌ای برای کشف سر نخ‌های محصولات غذایی قاچاق
مفید در ادامه درباره چگونگی نظارت این سازمان بر ورود محصولات غذایی قاچاق توضیح داد و گفت: ساماندهی ورود محصولات غذایی با استفاده از کنترل مجوزها و صدور برچست اصالت انجام می‌شود. کنترل‌ها در سطح عرضه محصولات غذایی نیز توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی صورت می‌گیرد. ما با سازمان‌های درگیر در این حوزه ارتباطات نزدیکی داریم. در این زمینه قرار است برنامه‌ها و اقدامات مشترکی داشته باشیم تا بتوانیم این محصولات را بهتر و جدی‌تر رصد کنیم. محصولات غذایی قاچاق با سلامت مردم ارتباط دارند و امیدواریم در ماه‌های آینده خبرهای خوبی از برخوردهایی که در این زمینه صورت می‌گیرد، بشنویم.
وی ادامه داد: برنامه ریزی کرده‌ایم که با استفاده از کنترل‌هایی که در این زمینه انجام می‌دهیم به سرنخ‌های قاچاق برسیم و نقاط ورودی را بخشکانیم. آمارها نشان می‌دهد میزان قاچاق برخی از محصولات به دلیل گران بودن ارز غیر رسمی کاهش یافته است. زمانی که قیمت ارز پایین‌تر بود، میزان قاچاق این محصولات از مرزهای غیررسمی بیشتر بود.
مزارع کشاورزی شناسنامه‌دار می‌شوند
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو در ادامه با اشاره به برنامه جهاد کشاورزی برای شناسنامه‌دار کردن محصولات کشاورزی بیان کرد: گام اول در زمینه بررسی باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی و فرآورده‌های غذایی، شناسنامه‌دار کردن مزارع و باغ‌ها است. بر اساس قوانین موجود شورای عالی امنیت غذایی و همچنین برنامه‌های توسعه پنجم و ششم طی چند ماه آینده وزارت جهاد کشاورزی اولین گروه مزارع شناسنامهدار شده را اعلام می‌کند.
وی ادامه داد: محصولات کشاورزی در میادین میوه و تره‌بار نمونه‌برداری می‌شوند، اما هیچ علامت و شناسنامه‌ای برای ردیابی و کنترل ندارند. فاز اول این طرح تشویق و ترویج آن در نظر گرفته شده است. در سال جاری ۲۴ نوع محصول از نظر میزان باقیمانده سموم آفت کش و ۱۵ نوع از نظر میزان باقیمانده فلزات سنگین و نیترات بررسی شدند. در سال گذشته ۱۵ محصول از نظر باقیمانده سموم و ۱۰ نوع نیز از نظر میزان نیترات و فلزات سنگین نمونهبرداری شدند.
مفید تصریح کرد: با توجه به اینکه این نمونهبرداری‌ها توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی و به صورت اختصاصی و منطقه‌ای انجام می‌شود، اعداد و ارقام به دست آمده از این بررسی‌ها متفاوت است. ممکن است میزان نیترات در محصولات کشاورزی یک استان بالاتر باشد و در استان دیگر فلزات سنگین آمار بیشتری داشته باشند. در مجموع می‌توان گفت مشکلات در این زمینه به شدتی که بیان می‌شود و همچنین بر خلاف اخبار نگران کننده نیست.
اجرای طرح جامع پایش باقیمانده سموم برنج در ۳ استان شمالی
مفید در ادامه به پایش باقیمانده سموم برنج در سه استان گیلان، مازندران و گلستان اشاره کرد و گفت: پایش باقیمانده سموم برای اولین بار در برنج انجام شد و گزارش‌ها مشکل خاصی را نشان ندادند. برای بررسی این موضوع در محموله‌های وارداتی از سال ۹۱ اقداماتی آغاز شد و از سال ۹۳ هر برنجی که به کشور وارد می‌شد تحت این نظارت‌ها قرار می‌گیرد. در طرحی که قرار است در این سه استان اجرا شود، از محل شالیکوبی‌ها نمونهگیری انجام می‌شود. اگر میزان فلزات سنگین بالا باشد منشأ اصلی آن می‌تواند خاک یا آب باشد. این طرح در نهایت کمک می‌کند که تصویری کلی از وضعیت میزان باقیمانده سموم در برنج به دست آوریم.
وی همچنین گفت: گزارش‌های پراکنده نشان می‌دهند که وضعیت سلامت برنج در کشور مطلوب بوده است.
مفید در ادامه استاندارد ملی ایران را از نظر آرسنیک موجود در برنج بر اساس استاندارد کدکس، شاخص ۱۵۰ اعلام کرد و گفت: استاندارد کدکس، شاخص ۲۲۰ را از نظر میزان آرسنیک مجاز می‌داند. این عدد در اتحادیه اروپا ۱۶۰ است. وزارت بهداشت در سال‌های گذشته عدد ۱۲۰ را مبنای کار خود قرار می‌داد. این کار باعث اعتراض وارد کنندگان شده بود. چون باعث بالا رفتن قیمت برنج می‌شد، اما وزارت بهداشت روی این عدد پافشاری کرده است. این اصرار به دلیل سرانه بالای مصرف برنج در کشور است. چون ملاک ما میزان دریافت این ماده به صورت روزانه است. سرانه مصرف برنج در کشور سالیانه ۳۵ تا ۴۰ کیلوگرم است.
امسال ۴ محموله وارداتی برنج مرجوع شدند
وی ادامه داد: این شاخص‌ها در خصوص محموله‌های وارداتی برنج نیز کنترل می‌شود. منابع تولید کننده برنج به ما معرفی می‌شوند و باید شرایط تولید آن مورد تایید قرار گیرد. علاوه بر آن استانداردهای مورد نظر ما به وارد کننده اعلام و آنها نیز این استانداردها را به تولید کننده اطلاع می‌دهند. امسال حدود چهار محموله داشتیم که از نظر میزان آرسنیک رد شده و قرار است مرجوع شوند. مبنای ما برای میزان آرسنیک موجود در برنج‌های وارداتی و همچنین تولید داخل همان شاخص ۱۲۰ استاندارد کدکس است.
افزودن سبوس خام به نان مورد تایید نیست
مفید در ادامه با تاکید بر اینکه افزودن سبوس به صورت خام در نانوایی‌ها به هیچ وجه مورد تایید وزارت بهداشت نیست، اظهار کرد: افزودن سبوس فرآوری نشده که فرآیند تخمیر را طی نکرده باشد باعث جلوگیری از جذب آهن به بدن می‌شود. این در حالیست که چندین سال است برای رفع مشکل کمبود آهن و اسید فولیک مردم، هزینه‌های زیادی شده است.
وی ادامه داد: بسیاری از این سبوس‌ها آلودگی قارچی و کپک دارند. بعضی از این سبوس‌ها نیز ممکن است مصرف دامی داشته باشند. بهترین روش برای استفاده از سبوس در آرد این است که میزان سبوسگیری از آرد در کارخانه‌ها کمتر شود تا کیفیت آن افزایش پیدا کند. به تازگی برخی شرکت‌ها سبوس بهداشتی و فرآوری شده تولید کردند که فرآیند تخمیر را طی کرده‌اند اما گران هستند و دسترسی کمتری به آن وجود دارد. ما به مردم توصیه می‌کنیم که از خرید نان سبوس دار که در نانوایی به آن سبوس اضافه شده خودداری کنند. علاوه بر آن می‌توانند موارد تخلف را به واحدهای بهداشت محیط گزارش کنند.
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی از پیگیری این موضوع در قالب برنامه‌های کلان خبر داد و گفت: دستورالعمل‌های لازم برای این کارخانه‌ها تدوین می‌شود تا درصد سبوسگیری کاهش پیدا کند. البته تحقق این موضوع نیازمند حل مشکلات قیمتگذاری برای کارخانه‌های آرد است.
کاهش ۴۰ درصدی نمک در نان‌های سنتی
مفید در ادامه با اشاره به اجرای برنامه کاهش قند، نمک و چربی در محصولات غذایی با هدف کاهش بیماری‌های غیر واگیر در کشور افزود:‌ با هماهنگی سازمان استاندارد ۱۰ درصد از میزان قند، نمک و چربی در محصولات غذایی که شکر، چربی و نمک افزوده دارند نسبت به سال‌ پایه کاهش پیدا می‌کند. این کاهش تا زمانی که فرمولاسیون ماده غذایی جواب دهد، ادامه می‌یابد. همزمان با این اقدام تحقیقاتی نیز توسط انستیتو تحقیقات تغذیه انجام می‌شود. این برنامه تقریبا برای تمام محصولات انجام شده است.
وی ادامه داد: میزان نمک در نان‌های سنتی ۱.۸ درصد بود، اما در حال حاضر به یک درصد کاهش یافته است. یعنی ۴۰ درصد از نمک این محصول کم شده است. افزون بر آن میزان نمک در نان‌های صنعتی نیز به کمتر از یک درصد کاهش پیدا کرده است. بیش خوری نمک در کشور ما حاد است و باید میزان آن به نصف وضعیت فعلی کاهش پیدا کند.
محدودیت در صدور مجوز برای واردات محصولات غذایی دارای نمونه مشابه داخلی
مفید با بیان اینکه ما به شدت در مورد واردات محصولاتی که مشابه داخلی دارند، محدودیت داریم، اظهار کرد: ما به این کالاها مجوز نمی‌دهیم. معدود محصولاتی که وارد می‌شوند نیز باید ۵۰ درصد میزان قند، نمک و چربی افزوده خود را کاهش دهند. صنایع نیز تا کنون همراهی خوبی در این زمینه داشته‌اند. برچسب اصالت به همین منظور در محصولات هدف نصب می‌شود. از مصرف کنندگان نیز توقع داریم به این برچسب توجه کنند.
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو افزود: آن دسته از محصولاتی که مجوز تولید دریافت می‌کنند باید اجزای مجاز خوراکی به میزان استاندارد داشته باشند. صدور پروانه هرگز به معنی این نیست که به هر مقداری می‌توان از این محصولات استفاده کرد.
مفید با اشاره به ابلاغ فهرست کالاهای آسیب رسان سلامت به وزارت ارشاد برای جلوگیری از تبلیغ آنها گفت: مشکل این کالاها در بیشخوری بروز می‌کند. به همین دلیل برای تبلیغ مجاز نیستند.
مواد ضد عفونی کننده در لبنیات، آری یا خیر؟
مفید در ادامه این نشست در پاسخ به پرسشی درباره شائبه‌هایی مبنی بر استفاده از مواد ضد عفونی کننده در لبنیات توضیح داد و گفت: هیچ گزارش مستندی در این زمینه وجود ندارد. آنچه به لبنیات صدمه می‌زند، ماست بندی‌های سنتی هستند. این واحدها بدون پروانه در سطح شهر فعالیت می‌کنند. با وجود اینکه گزارش‌هایی از وجود انواع آلودگی و روغن‌های گیاهی غیر مجاز در این محصولات اعلام شده، اما آنها ژست فروش محصولات طبیعی به خود می‌گیرند که البته این موضوع دروغی واضح است. آنها بیشترین مشکل را از نظر کیفیت ترکیبات و بهداشت محصولات خود دارند.
غنی سازی آرد با ویتامین D در دستور کار
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه کمبود ویتامین D در گروه‌های مختلف مردم مشاهده می‌شود، گفت: به دلیل وجود این مشکل تصمیم گرفته شده است تا با آن مبارزه کنیم. دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت برای حل این مشکل طرح مکمل‌یاری را انجام داد. امسال نیز در وزارت بهداشت طرحی پیگیری می‌شود که طبق آن سه محصول شیر، روغن و آرد با ویتامین D غنیسازی می‌شوند.
وی همچنین اضافه کرد:‌ با توجه به اینکه مصرف شیر و روغن فراگیر نیست، قرار شده است غنی سازی آرد به صورت اجباری در دستور کار قرار گیرد. این برنامه به صورت آزمایشی در یکی از استان‌ها انجام خواهد شد.
مفید درباره استفاده تبلیغاتی کارخانه‌های تولید روغن از افزودن ویتامین D به محصولات خود نیز توضیح داد و گفت:‌ اگر کارخانه‌ای که در زمینه تولید شیر، روغن و آرد فعالیت می‌کند و در این زمینه ادعا کرده و از ما نیز مجوز گرفته است به معنای آن است که میزان ویتامین D در محصولات آن مطابق ضابطه‌های سازمان غذا و دارو بوده و کنترل‌های لازم انجام شده است.
تولید شیر الاغ نداریم
مدیرکل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو با اشاره به انتشار برخی اخبار در فضای مجازی درباره تولید شیر الاغ در کشور گفت: هیچ واحد تولید کننده‌ای در ایران شیر الاغ تولید نمی‌کند. شیر الاغی که در دنیا وجود دارد در مراکزی تولید می‌شود که حیوانات برای تولید شیر در آن پرورش داده می‌شوند.
وی تاکید کرد: استفاده از این شیر مشکل کیفی ندارد اما هیچ واحد مجازی نیز برای آن نداریم.
در ادامه این نشست دکتر احمدرضا رضایی - مشاور برنامه‌های ایمنی و سلامت اداره کل غذا سازمان غذا و دارو، درباره استفاده از نشانگرهای رنگی غذایی توضیح داد و گفت: ما امیدواریم بتوانیم اصلاح الگوی مصرف را با استفاده از این نشانگرها انجام دهیم. در حال حاضر در مرحله پایش استفاده از این نشانگرها هستیم. هدف از اجرای این طرح این است که مردم محصولات غذایی را مطابق شرایط جسمانی خود انتخاب کنند.
وی ادامه داد: شناسنامه اصالت کالا نیز روی تمام محصولات وارداتی درج می‌شود و مردم می‌توانند از طریق سامانه TTAC.IR و همچنین نرم افزار این سامانه از اصالت کالای خریداری شده اطمینان حاصل کنند. این سامانه در مورد قیمت اقلام دارویی نیز به مردم کمک می‌کند.
در ادامه این نشست دکتر رادمهر - کارشناس اداره کل فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو نیز در پاسخ به سوالی درباره نظر این سازمان درباره سلامت ماهی تیلاپیا توضیح داد و گفت: این ماهی مفید است و مشکلی برای مصرف کننده ایجاد نمی‌کند، اما بحث‌های محیط زیستی و اقتصادی بر بحث تغذیه‌ای آن غالب شد.

خبرگزاری ایسنا – 97/4/27